Het Interneringskamp Rochdale

Herinneringsalbum geeft uniek kijkje in het kamp voor mannelijke gedetineerden die fout waren in de Tweede Wereldoorlog.

De Collectie-Documentatie Tweede Wereldoorlog van het Regionaal Archief Alkmaar is rijk en gevarieerd, maar kent evenzo vele hiaten. Talrijke illegale krantjes zijn verzameld, maar daarentegen is vrijwel niets terug te vinden over de vele Alkmaarders die tijdens de bezetting in Duitsland tewerk waren gesteld. In de Collectie zijn lange namenlijsten van politieke delinquenten opgenomen, maar over de interneringskampen aan de Westerweg en het Dr. Schaepmanplein zelf is weinig bekend. Van het kamp aan de Westerweg bezit het archief een foto en van Kamp Rochdale een blauwdruk van de plattegrond en een uitgegeven kampkrantje Contact. Zelfs naar de juiste ligging van Kamp Rochdale heeft men lange tijd moeten gissen. Daar kwam dit jaar een einde aan toen een (her)ontdekking werd gedaan en het archief een album met tekst, foto’s en tekeningen over Kamp Rochdale kreeg geschonken.

Klik op de foto om naar de toen-en-nu sliders te gaan.

De herontdekking betrof de muurschildering van broeder Donatianus in de voormalige Sint Aloysiusschool (thans basisschool De Kring) aan de Koornlaan. Niet eerder stond de locatie van Kamp Rochdale zo exact weergegeven als op de muurschildering. De schenking van het herinneringsalbum Kamp Rochdale was van een geheel andere orde. Aan het einde van 1946 hadden de gevangenen van het kamp, uit dankbaarheid voor hun  humane behandeling, majoor G.A.M. de Rie, commandant van het Interneringskamp Rochdale in de periode 1945-1947,  een herinneringsalbum cadeau gedaan. Na zijn dood lag het album Achter de draadjes jarenlang bij de dochters van de majoor. Toen de dochters An en Jo de Rie overleden kwam het album in handen van de familie Van Bockxmeer te Blokker – het was een blije verrassing en een prachtige aanwinst toen in het voorjaar van 2016 de familie het album met andere archiefbescheiden aan het Regionaal Archief schonk.

Het kerkje van kamp Rochdale.

Op de linker bladzijde majoor G.A.M. de Rie, commandant van het kamp.

Het album, samengesteld door drie geïnterneerden, was bedoeld als herinnering aan het gedwongen verblijf in het door prikkeldraad omzoomde kamp. Het schetst een min of meer compleet beeld van het kampleven, welke activiteiten er werden bedreven – sport, toneelvoorstellingen, tentoonstellingen, muziekuitvoeringen door het Rochdaleorkest – terwijl de foto’s van de barakken, de ziekenboeg, het kerkje, de kapsalon en de schilderswerkplaats het interneringskamp (op de strafbunker na) een bijna dorpspleinachtig aangezicht geven.

Kamp Rochdale aangegeven op de muurtekening in basisschool de Kring.

De locatie van het kamp op een nieuwe kaart weergegeven.

In de acht houten barakken verbleven gemiddeld een paar honderd man. Het grootste gedeelte ging dagelijks naar verschillende werkobjecten in de Wieringermeer. De meeste delinquenten (van eenvoudige NSB-colporteurs van Volk en Vaderland tot Landwachters en Oostfronters) zaten hier een klein jaar op hun berechting te wachten. Uiteindelijk verscheen het leeuwendeel in het kader van de Bijzondere Rechtspleging voor het tribunaal.

Jan van Baar