Nederland in 2000 meer dan 20 miljoen inwoners? Deze verwachting had men in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw. Maar waar moesten al deze mensen wonen en werken en hoe zat het met de mobiliteit?
Klik op de kaart voor de Google Maps kaart met verschillende geplande (snel)wegen in Noord-Holland.
De overheid maakte plannen, schreef nota’s en wilde dat men buiten de Randstad ging wonen en werken. Wel zouden er goede onderlinge verbindingen moeten komen. Deze verbindingen werden uitgewerkt in rijkswegenplannen. Wie deze plannen bekijkt van het gebied rond Alkmaar zal de grootsheid opvallen. Dankzij de oliecrisis en het uitblijven van de grote bevolkingsgroei eind jaren ’70, verdwenen veel van de wegenplannen in de koelkast. Maar wie tegenwoordig goed kijkt naar het landschap en bijvoorbeeld op Google Earth, ziet dat veel plannen toch wel degelijk in verschillende stadia van uitvoering waren. Je kunt ze vaak nog goed terugzien in het landschap. In dit artikel beschrijven enkele opvallende gevallen.
Op onze Flickr-pagina zijn nog veel meer kaarten van geplande wegen te vinden. Bekijk ze hier.
Basisplan Alkmaar 1967. Catalogusnummer: PR1016095. Licentie CC-0. Collectie Regionaal Archief Alkmaar
A16 Stamweg
De A16 ligt nu alleen bij Rotterdam. In het begin van de jaren ’60 werden de eerste schetsen gemaakt om deze weg naar het noorden door te trekken. Uiteindelijk zou deze snelweg moeten eindigen ten westen bij het dorp Van Ewijcksluis in de kop van Noord-Holland met een eventuele doortrekking naar een ingepolderd Balgzand met zeehaven. Deze stamweg zou een speciale weg worden die alleen aansluitingen op andere kruisende autosnelwegen zou hebben. Eenmaal boven het Noordzeekanaal zou deze weg zich dwars door het polderlandschap een weg banen naar het noorden met maar enkele knooppunten bij de A8, Alkmaar, Langedijk en Schagen. Wie goed kijkt op planningskaarten uit de jaren ’60, ziet dat de ring van Alkmaar een aansluiting zou krijgen op deze stamweg. Als de weg was aangelegd, dan zou de westelijke ringweg van Alkmaar waarschijnlijk nooit meer zijn geweest dan een gewone straat. Zelfs Bergen zou een directe aansluiting op de stamweg krijgen. De plannen voor de doortrekking boven Alkmaar verdwenen echter rond 1970 van de kaarten vanwege bezuinigingen. Wel is in 1974 nog het tracébesluit genomen voor de aanleg van de Wijkertunnel als onderdeel van de A16. Een paar jaar later verdween de stamweg helemaal uit de plannen.
Kaart van geplande snelwegen, autowegen en waterwegen tussen Alkmaar, Hoorn, Purmerend en Amsterdam. Te zien zijn tracés voor de rijkswegen 7 (A7), 8 (A8), 10(A10) en 16 (A16 Stamweg). Catalogusnummer: PR 1016089. Licentie: CC-0. Collectie Regionaal Archief Alkmaar
Van Bergen naar de A7
Net boven het Geestmerambacht ligt de N504. Deze begint haaks op het Noord-Hollands Kanaal en loopt door Langedijk en langs Nieuwe Niedorp tot aan de A7. Wie in Google Earth kijkt ziet nog restanten van grotere plannen voor deze weg. Deze had namelijk een door de provincie aangelegde kruisingsvrije vierbaans verbinding tussen de nieuw aan te leggen ringweg Bergen en de A7 moeten zijn. Vanaf 1968 werd de ruilverkaveling van het Geestmerambacht uitgevoerd. De provincie zag alvast kans om ruimte te maken voor toekomstige knooppunten en omleggingen: een half klaverblad kruispunt bij het Noord-Hollands Kanaal (nog steeds zichtbaar), een groot knooppunt bij de kruising met de N245 (ook nog zichtbaar) en een omlegging bij Noord-Scharwoude. Het talud voor die omlegging is nog te zien in Google Earth, maar is enkele jaren geleden ongebruikt weer verwijderd.
Streekplangebied Kop van Noord-Holland, ca. 1970. De streepjeslijn vanaf de A7 naar het westen is de N504. Catalogusnummer: PR1016092. Licentie CC-0. Collectie Regionaal Archief Alkmaar
Grote ring van Alkmaar
Begin jaren ’60 voorzag men een behoorlijke groei van Alkmaar en werden er plannen gemaakt voor een nieuwe ringweg. Knooppunt Kooimeer zou meer naar het zuiden komen. In plaats van over de Heilooër Tolweg zou het verkeer via een autoweg dwars door het Heilooër Bos en de Bergermeerpolder naar het noorden kunnen rijden. In 1968 presenteerde de gemeenteraad van Alkmaar nog plannen voor deze weg door het bos. Binnen de ring zouden nieuwe woonwijken ontstaan zoals ’t Lood en Blockhovepark. Aan de oostzijde zou de ring aansluitingen krijgen met nieuwe wegen richting de Markerwaard en de A16 stamweg.
Het Bestevaertracé
De Bestevaerbrug is weer terug in de ijskast. Even leek het er dan toch van te komen, een weg met brug die al voor het eerst in 1954 op de kaarten verscheen. Toen nog als onderdeel van een veel oostelijker gelegen Rijksweg 9. In de loop van de tijd zijn al een aantal voorbereidingen gedaan voor de aanleg van het tracé als onderdeel van een (binnen)ring rond Alkmaar. Zo is de geplande route nog enigszins te zien op luchtfoto’s en is in de jaren ’60 zelfs een boerderij door de gemeente opgekocht met het plan om het later te slopen. De weg had een aansluiting moeten krijgen op de Nollenweg maar niet voordat die eerst door de Oudorperpolder en over restanten van het kasteel Nieuwburg zou lopen.
Geplande Bestevaerbrug. Licentie: CC-0. Collectie Regionaal Archief Alkmaar
Blik op het verleden 