Alkmaarse wereldster wilde de revue laten herleven
Veel Alkmaarders hebben hem op zien treden, de internationaal bekende revuester Menno Grondsma. Geboren in 1913 op de hoek Dijk-Voordam was hij als zoon van de directeur van de kaasfabriek Karperton voorbestemd voor een loopbaan in de kaas. Hij bezocht de Alkmaarse HBS en daarna de Handelsschool en ging aan de slag in de kaasfabriek. Maar het zou anders lopen.
Menno Grondsma als Al Jolson tussen de affiches, in 1953 ‘Top of the Bill’ in Nice. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Als kind organiseerde hij al voorstellingen. In de garage naast het ouderlijk huis vertoonde hij films, bezoekers betaalden vijf cent en zaten op kaasplanken ondersteund door kaastonnetjes. Tijdens zijn HBS-tijd schreef hij voor de leerlingenvereniging Vokzos een revue waarin hij zelf optrad als parodist, wat hij herhaalde tijdens zijn Handelsschooltijd (Pacivolo). Via zijn vader Gerrit, actief bestuurslid van de 8 Oktobervereniging, raakte hij als samensteller betrokken bij de eerste 8 Oktoberrevue, waarin hij met zijn vader en zijn vrouw Tine meespeelde. Dankzij het succes werd er elk jaar een revue georganiseerd. In 1941 bleek de belangstelling zo groot dat er zelfs extra avonden in het Gulden Vlies georganiseerd moesten worden. Het succes werd zelfs opgepakt door de Hilversumse radiozender, die fragmenten van de revue uitzond!
De nieuwe kaasfabriek in de jaren dertig. Fotolicentie CC-BY. Vervaardiger onbekend. Catalogusnummer: FO1007117 Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Menno trad op als zanger, imitator, goochelaar en sneltekenaar. Vooral zijn imitaties van sterren als Louis Davids, Willy Derby en Marlene Dietrich waren succesvol. Met zijn eigen gezelschap, De Bonte Spelers, trad hij op door heel Noord-Holland totdat in 1942 de oorlogsomstandigheden daar een einde aan maakten.
Na de oorlog verliet hij de kaasfabriek en stortte zich met een nieuw gezelschap, De Toverbal, helemaal op het artiestenvak. Door de nog jonge Toon Hermans (zelf begonnen als imitator van de toen bekende artiest Johan Buziau), werd Menno in 1946 naar het Amsterdamse gezelschap ‘Theater Plezier’ van Floris Meslier gehaald. Dit gezelschap was ook verbonden aan het populaire radioprogramma ‘De bonte dinsdagavondtrein’, waar Menno als quizmaster van de quiz ‘Quitte of Dubbel’ landelijke bekendheid verwierf.
Zijn bijzondere act als imitator en parodist viel al snel op en leidde tot optredens in vele landen, van Amerika tot Egypte. En hij zou met vele beroemdheden op het toneel staan, zoals Paul Anka, Nana Mouskouri, Catharina Valente en Jacques Brel. Hij imiteerde met veel succes artiesten als Louis Armstrong, Dean Martin, Josephine Baker, Leo Fuld en Tino Rossi. Dertig artiesten in acht minuten, met als slotstuk Grondsma die zich op het podium vliegensvlug zwart schminkte en zijn optreden beëindigde als Al Jolson.
Het hoogtepunt van zijn carrière lag in de jaren vijftig. De opkomst van de televisie leidde tot minder interesse voor de revue. ‘We zijn opgevreten door de televisie’, zei Menno later en om te kunnen blijven werken moest hij uitwijken naar een van de laatste revuetheaters in Duitsland. In 1972 had hij daar zijn duizendste optreden.
Eind jaren zeventig stopte hij en vestigde zich te Bergen. Maar hij kon niet wennen aan het leven zonder podium en in 1981 huurde hij voor eigen risico twee avonden het Alkmaarse Vest-theater om zijn 35-jarig jubileum te vieren. Hij stelde een programma samen met regionale (De Waagzangertjes) en nationale artiesten (Eddy Christiani, Imca Marina, Herbert Joeks), opgefleurd met oude kleurenfilms van Alkmaar die zijn vader had gemaakt. Hij bracht ook een hommage aan de bekende medewerkers van de oude 8-Octoberrevue’s als Piet Cloeck, Kees Stet, Guus Verhoeven en Jo Fakkel. Zelf was hij met zijn parodieën, goocheltrucs, sneltekenact en komische buikspreker het middelpunt. Hij wist zeker dat het een groot succes zou worden, zo leuk dat hij zelfs ‘natte broeken’ voorspelde. Hij zag het als een comeback van zowel hemzelf als de revue.
Ondanks de gemengde ontvangst bleef hij positief en probeerde het de jaren erna nog een paar keer. Zoals in 1985, 72 jaar oud, met de revue ‘Die goede ouwe tijd’. Het was zijn zoveelste come-back, maar een groot succes werd het niet. Het grote publiek bleef weg, zijn act als zingende goochelaar viel tegen en het programma duurde te lang. ‘Terreur van de middelmaat’, oordeelde een recensent, ondanks zijn respect voor de oude meester. Ook de niet onverdienstelijke optredens van acts uit de regio zoals de Midway Singers, Accordeana, Operettevereniging Akersloot/Uitgeest, de City Guards, en de modeshow van de Witte Markies konden de avond niet redden. Een andere recensent besloot met de opmerking: ‘Na deze revue, die ook financieel een debacle werd, lijkt voor Menno definitief het doek gevallen. Misschien is het wel beter zo…’
Een onverdiend einde van de roemrijke carrière van deze rasartiest. Drie jaar later (1988) zou hij overlijden. Alleen zijn plakboeken resteerden toen nog als herinnering aan zijn roemrijke carrière.
Door Paul Post
Blik op het verleden 