De verdwenen Keetkolkbuurt

Tussen Westerkolkstraat en Korte Vondelstraat

Als u via de Vondelstraat naar de Alkmaarse binnenstad gaat, passeert u twee bruggen, de Wolfsbrug over de Baansingel en de Zoutkeetbrug over de Oudegracht. Ze zijn beide in 1957 gebouwd. Hun namen herinneren aan de verdwenen molen de Wolf en aan de vele zoutziederijen, die vroeger in dit deel van de binnenstad te vinden waren. De Korte Vondelstraat is ook pas in 1957 aangelegd. Na afbraak van de gehele Oosterkolkstraat werd de weg in 1959 doorgetrokken naar de Bierkade: eindelijk kreeg de oostelijke binnenstad een snelle noord-zuidverbinding. Langs de Korte Vondelstraat verrees moderne bedrijfshuisvesting voor de Vegro, de Brézan en Rolff’s Handelmaatschappij. De oude huizen aan de Westerkolkstraat werden ook grotendeels afgebroken. Door de grote veranderingen is het moeilijk om vandaag de dag een goed beeld te krijgen van de vroegere situatie. Daarvoor hebben we de hulp nodig van oude kaarten, prenten en foto’s.

Keetkolk en omgeving op de kaart van Drebbel uit 1597. Molen de Wolf op de stadswal bij de Keetkolk was toen nog een houten standerdmolen.

Uitsnede van de kaart van Alkmaar van Hermanus Coster uit 1865 met de nog open Keetkolk.

Geheimen van onderaards Alkmaar

Een ‘slangenmuur’ onder de grond

Deels onder de huizen aan de noordzijde van de Museumstraat bevindt zich een stukje onopgehelderd archeologisch verleden van Alkmaar. Tijdens opgravingen in oktober 1984 zijn daar namelijk resten van een tunnel gevonden waarvan de functie nooit helemaal duidelijk is geworden.

Een detail van de stadsplattegrond van Alkmaar gemaakt door Drebbel in 1597. Als de gang toen zou hebben bestaan, liep die dwars door de tuin heen. Volledige kaart.

De slangenmuur
De jaren ’80 van de vorige eeuw waren gouden tijden voor amateurarcheologen. Men kon nog redelijk vrij graven in de binnenstad. Er werd in die tijd veel gesloopt en er lagen dus veel plekken open. Diverse groepjes amateurarcheologen wisten een aantal mooi ontdekkingen te doen. Een zo’n opvallende opgraving was op het terrein tussen de Doelenstraat en de Sint Sebastiaanstraat. De gravers waren Marcel Corbié, Rob Roedema, Carina Kuijper, John Bruin en René Kaak. In 1987 waren dit ook de oprichters van de S.B.A.B. (Stichting Behoud Alkmaarse Bodemvondsten). Tijdens het graven vond men ongeveer een halve meter onder het maaiveld de bovenkant van een gang. Het koepelvormige plafond was al deels afgebroken en de gang volgestort met zand waarin ook schelpen zaten. Datzelfde zand werd ook al eerder gevonden in het gedempte slootje aan de Paardenmarkt waar nu de Jumbo supermarkt staat.

35 jaar sportcomplex de Hoornse Vaart

Nee, geen aprilgrap: op 1 april 1981, vandaag 35 jaar geleden, vond de opening plaats van het combi-bad annex sporthal aan de Hoornse Vaart. Het nieuwe sportcomplex kende een lange ontstaansgeschiedenis. Al in 1971 werden de eerste plannen gemaakt, toen nog door de gemeentebesturen van Alkmaar en Oudorp. Als bouwlocatie werd aanvankelijk gedacht aan het noordelijk deel van de Oudorperpolder, maar felle bezwaren van onder meer archeologische zijde – hier bevond zich immers het terrein van het voormalige kasteel de Nieuwburg – deed de gemeenten van dit plan afzien.

25-11-1980, het buitenbad in aanbouw. Foto: J. Elsinga. Catalogusnummer: FO 1007886. Fotolicensie: CC-BY

25-11-1980, het binnenbad in aanbouw. Foto: J. Elsinga. Catalogusnummer: FO 1008017. Fotolicensie: CC-BY

De plaatsing van de verwarmingsinstallatie op 9 mei 1980. Catalogusnummer: FO 1008022. Foto: J. Elsinga. Fotolicensie: CC-BY