Vanaf nu kan je alle nieuwe blogs van het Regionaal Archief Alkmaar lezen op https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/verdieping/blog
De blogs op deze WordPress website zullen blijven bestaan.
Het digitale (stenen) tijdperk
Misschien weet je het nog wel, de aanschaf van je eerste computer. Misschien was het wel een Commodore VIC-20, 16, 64 ,128, Amiga, Atari ST, MSX, TSR-80, IBM PC, ZX-Spectrum of een van de vele andere homecomputers of consoles. Maar dan? Grote kans dat je in Alkmaar naar een computerwinkel ging waar je cassettes, floppy’s, spelletjes, programma’s en randapparatuur kon kopen.
De winkel van Accom in Alkmaar aan de Limmerhoek. Vervaardiger: Wick Natzijl. Fotolicentie: CC-BY-NC. Collectie Regionaal Archief Alkmaar
In de loop van tijd heeft Alkmaar vele computerzaken gekend. Zo maar een paar die je misschien nog wel kent: Bakker Dijk, Accom, Alcco, Dynabyte, Halco, Escom of Vobis. Voor spelletjes gingen de meesten gamers waarschijnlijk naar de Pleasure Zone aan het Canadaplein, Endel, Bart Smit, V&D.of zelfs de Kwantum. Maar voordat je een spelletje kocht van je zakgeld, was het wel goed om even de recensies te lezen in één van de tijdschriften die zich daar in specialiseerde: o.a. Hoog Spel, de Software Gids, Commodore Info of de PC Format. De rekken in de boekenwinkels lagen er vol mee.
Het jaar van de bibliotheek, een terugblik
2016 was het Jaar van het Boek, en wat ons betreft was het ook een prima Jaar van de Bibliotheek. We hebben het afgelopen jaar weer mooie en interessante boeken aan de collectie kunnen toevoegen. We lichten er een paar uit, slechts een kleine greep uit al het moois. Een overzicht van de aanwinsten van 2016 staat op onze website.
In de bibliotheek is, natuurlijk, alles te vinden wat er geschreven is over ons gebied. Maar ook informatie over algemene onderwerpen die van pas komen bij historisch en genealogisch onderzoek is ruim aanwezig. Sommige boeken zou je misschien niet direct verwachten in deze bibliotheek. Vaak hebben die te maken met collecties die in het verleden om allerlei redenen bij het Regionaal Archief zijn terechtgekomen, door overbrenging vanuit archieven of musea of door schenkingen van particulieren en instellingen. Boeken die onderdeel zijn van ons regionaal cultureel erfgoed, en daarom in aanmerking komen om voor de toekomst bewaard te worden.
Menno Grondsma, ‘Dertig artiesten in acht minuten’
Alkmaarse wereldster wilde de revue laten herleven
Veel Alkmaarders hebben hem op zien treden, de internationaal bekende revuester Menno Grondsma. Geboren in 1913 op de hoek Dijk-Voordam was hij als zoon van de directeur van de kaasfabriek Karperton voorbestemd voor een loopbaan in de kaas. Hij bezocht de Alkmaarse HBS en daarna de Handelsschool en ging aan de slag in de kaasfabriek. Maar het zou anders lopen.
Menno Grondsma als Al Jolson tussen de affiches, in 1953 ‘Top of the Bill’ in Nice. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Als kind organiseerde hij al voorstellingen. In de garage naast het ouderlijk huis vertoonde hij films, bezoekers betaalden vijf cent en zaten op kaasplanken ondersteund door kaastonnetjes. Tijdens zijn HBS-tijd schreef hij voor de leerlingenvereniging Vokzos een revue waarin hij zelf optrad als parodist, wat hij herhaalde tijdens zijn Handelsschooltijd (Pacivolo). Via zijn vader Gerrit, actief bestuurslid van de 8 Oktobervereniging, raakte hij als samensteller betrokken bij de eerste 8 Oktoberrevue, waarin hij met zijn vader en zijn vrouw Tine meespeelde. Dankzij het succes werd er elk jaar een revue georganiseerd. In 1941 bleek de belangstelling zo groot dat er zelfs extra avonden in het Gulden Vlies georganiseerd moesten worden. Het succes werd zelfs opgepakt door de Hilversumse radiozender, die fragmenten van de revue uitzond!
De nieuwe kaasfabriek in de jaren dertig. Fotolicentie CC-BY. Vervaardiger onbekend. Catalogusnummer: FO1007117 Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Menno trad op als zanger, imitator, goochelaar en sneltekenaar. Vooral zijn imitaties van sterren als Louis Davids, Willy Derby en Marlene Dietrich waren succesvol. Met zijn eigen gezelschap, De Bonte Spelers, trad hij op door heel Noord-Holland totdat in 1942 de oorlogsomstandigheden daar een einde aan maakten.
Gerrit Grondsma declameert het Wilhelmus tijdens de 8 Oktoberviering in 1939. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Catalogusnummer: FO 1006247 Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Gerrit Grondsma declameert tijdens de 8 Oktoberviering. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Na de oorlog verliet hij de kaasfabriek en stortte zich met een nieuw gezelschap, De Toverbal, helemaal op het artiestenvak. Door de nog jonge Toon Hermans (zelf begonnen als imitator van de toen bekende artiest Johan Buziau), werd Menno in 1946 naar het Amsterdamse gezelschap ‘Theater Plezier’ van Floris Meslier gehaald. Dit gezelschap was ook verbonden aan het populaire radioprogramma ‘De bonte dinsdagavondtrein’, waar Menno als quizmaster van de quiz ‘Quitte of Dubbel’ landelijke bekendheid verwierf.
Menno Grondsma als Tino Rossi tijdens een opname in de studio van de Experimentele Televisie in 1948/49. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Menno Grondsma als Josephine Baker tijdens een opname in de studio van de Experimentele Televisie in 1948/49. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Zijn bijzondere act als imitator en parodist viel al snel op en leidde tot optredens in vele landen, van Amerika tot Egypte. En hij zou met vele beroemdheden op het toneel staan, zoals Paul Anka, Nana Mouskouri, Catharina Valente en Jacques Brel. Hij imiteerde met veel succes artiesten als Louis Armstrong, Dean Martin, Josephine Baker, Leo Fuld en Tino Rossi. Dertig artiesten in acht minuten, met als slotstuk Grondsma die zich op het podium vliegensvlug zwart schminkte en zijn optreden beëindigde als Al Jolson.
Imitaties van Menno Grondsma. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Imitaties van Menno Grondsma. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Het hoogtepunt van zijn carrière lag in de jaren vijftig. De opkomst van de televisie leidde tot minder interesse voor de revue. ‘We zijn opgevreten door de televisie’, zei Menno later en om te kunnen blijven werken moest hij uitwijken naar een van de laatste revuetheaters in Duitsland. In 1972 had hij daar zijn duizendste optreden.
Imitaties van Menno Grondsma. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Imitaties van Menno Grondsma. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Eind jaren zeventig stopte hij en vestigde zich te Bergen. Maar hij kon niet wennen aan het leven zonder podium en in 1981 huurde hij voor eigen risico twee avonden het Alkmaarse Vest-theater om zijn 35-jarig jubileum te vieren. Hij stelde een programma samen met regionale (De Waagzangertjes) en nationale artiesten (Eddy Christiani, Imca Marina, Herbert Joeks), opgefleurd met oude kleurenfilms van Alkmaar die zijn vader had gemaakt. Hij bracht ook een hommage aan de bekende medewerkers van de oude 8-Octoberrevue’s als Piet Cloeck, Kees Stet, Guus Verhoeven en Jo Fakkel. Zelf was hij met zijn parodieën, goocheltrucs, sneltekenact en komische buikspreker het middelpunt. Hij wist zeker dat het een groot succes zou worden, zo leuk dat hij zelfs ‘natte broeken’ voorspelde. Hij zag het als een comeback van zowel hemzelf als de revue.
De Waagzangertjes op het toneel (1981). Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
8 Oktoberoptocht met Menno links met hoge hoed. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Ondanks de gemengde ontvangst bleef hij positief en probeerde het de jaren erna nog een paar keer. Zoals in 1985, 72 jaar oud, met de revue ‘Die goede ouwe tijd’. Het was zijn zoveelste come-back, maar een groot succes werd het niet. Het grote publiek bleef weg, zijn act als zingende goochelaar viel tegen en het programma duurde te lang. ‘Terreur van de middelmaat’, oordeelde een recensent, ondanks zijn respect voor de oude meester. Ook de niet onverdienstelijke optredens van acts uit de regio zoals de Midway Singers, Accordeana, Operettevereniging Akersloot/Uitgeest, de City Guards, en de modeshow van de Witte Markies konden de avond niet redden. Een andere recensent besloot met de opmerking: ‘Na deze revue, die ook financieel een debacle werd, lijkt voor Menno definitief het doek gevallen. Misschien is het wel beter zo…’
Menno als Maurice Chevalier. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
De onlangs overleden zanger Eddy Christiani, trad op tijdens de revue in 1981. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger onbekend. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
Een onverdiend einde van de roemrijke carrière van deze rasartiest. Drie jaar later (1988) zou hij overlijden. Alleen zijn plakboeken resteerden toen nog als herinnering aan zijn roemrijke carrière.
Door Paul Post
Hoe het Scharlo het verloor van het verkeer
Let op!
Graag het vriendelijke verzoek aan iedereen die foto’s van deze pagina afhaalt: let op de fotolicentie! De meeste foto’s hebben een CC-BY of CC-BY-ND licentie. Opslaan en delen mag, maar vermeld de bron (meestal het Regionaal Archief Alkmaar) en als die bekend is, de fotograaf. Alvast bedankt.
Geregeld bezoeken mensen de studiezaal van het Archief om meer te weten te komen over het verleden van hun straat. Maar hoe zit het eigenlijk met de straat van het Archief zelf? Het Scharlo lijkt op het oog één met de Bergerweg. Toch blijkt uit het naamsverschil een eigen verleden. Maar wel altijd in dienst van het verkeer van en naar de stad.
De smalle ingang van het Scharlo aan de kant van de Geesterweg in de huidige situatie. Fotolicentie: CC-BY. Vervaardiger Timewarp: Regionaal Archief Alkmaar. Catalogusnummer oude foto: FO 1002968.
Blik op het verleden 